.

EEN DOODGEWONE WERKDAG

Geschreven in 1981, in 1986 uitgegeven als relatiegeschenk van Wijzer

Hoe zou de voorlichting er in de toekomst uitzien?
In dit verhaal, beste lezer, wil ik een tipje van de sluier van de tijd oplichten en een toekomstbeeld schetsen.
Voor ik hieraan begin, wil ik u voorstellen aan Evert Effect, voorlichter bij het ministerie van Economische zaken. Consenti‘us, hardwerkend, plichtsgetrouw en loyaal tegenover zijn werkgever, waarvan hij de doelen, het bevorderen van de Nederlandse Economie en het dienen van de burger, van harte onderschrijft.
Kortom, een ideale voorlichter, met als enige nadeel dat hij soms een tikje fantasieloos is. Goed, nu ik u heb voorgesteld aan de hoofdpersoon staat niets een verder verloop van dit verhaal meer in de weg en kunnen wij Evert volgen op een doodgewone werkdag.

Evert Effect was in een uitstekend humeur toen hij zijn kantoor binnenstapte. Voor vandaag stond er geen routinewerk op het programma. Eindelijk kon hij zich weer eens wijden aan zijn onderzoekje naar het beeld wat aktiegroepen hebben van de overheid.
Zoals iedere morgen zette hij eerst zijn terminal aan. En ja hoor, daar had je het gedonder al. Vanaf een gele achtergrond flitste een in rood geschreven boodschap hem tegemoet: "Goedemorgen. Er staat een dringende boodschap op nummer 612." Evert vloekte. Natuurlijk weer een of andere rotklus die ze voor hem hadden verzonnen. Hij typte in: "persoonlijke boodschappen - 612 - uittypen". Onmiddelijk verscheen de volgende brief op het scherm:

"Er zijn Kamervragen gesteld over de geringe vorderingen bij de energiebesparing. Daarom moet er zo snel mogelijk een voorlichtingscampagne van start gaan, zodat we kunnen laten zien dat het ministerie niet stil zit. Doel van de campagne: energiebesparing in het huishouden, de enige sector waar dit zonder gevaar voor de Economie kan. Budget te vinden op F758."

Evert vloekte nogmaals. Zie je wel! Een rotklusje dat ze net zo goed een ander in de maag hadden kunnen splitsen. Mooi dat hij hier de hele dag mee kwijt was en dat er van zijn onderzoek weer niets terecht kwam! Maar ja, er was nu eenmaal niets tegen te doen. Uit wraak tegen de wereld in het algemeen en zijn chef in het bijzonder haalde hij eerst een bekertje koffie uit de automaat. Even smerig als altijd.
"De meest moderne apparatuur hebben we hier," mopperde hij, "maar een behoorlijk kopje koffie is er nog steeds niet bij."

Met frisse tegenzin zette hij zich aan het werk. Eerst zocht hij via zijn terminal verbinding met de databank van de afdeling voorlichting. "Onderwerp energiebesparing in huishouden," typte hij, "type classificatie doelgroepen." En daar verscheen een keurige lijst van subdoelgroepen, waar hij zijn voorlichting op kon richten. De groepen die toch als maximaal bespaarden en de ongetwijfeld anarchistische clubjes die toch niet wilde luisteren selecteerde hij niet. Van de overige groepen liet hij de kosten/effect ratio en de minimuminvestering afdrukken. Goed, dat waren niet zulke vreselijk betrouwbare gegevens, maar hij had geen zin om er veel werk van te maken.
Evert liet ook de grootte van de verschillende groepen op zijn scherm verschijnen en maakte daarna een keuze voor een aantal groepen. Vervolgens liet hij van iedere doelgroep alle relevante gegevens uitdraaien. Grootte, leeftijd, beroep, sociale klasse, hoe de doelgroep aan informatie komt, informatieve behoefte, welke communicatie-apparatuur de groep in huis heeft, opvattingen over energiebesparing, welke campagnes er eerder op de groep waren losgelaten en wat het effect daarvan was geweest. Bovendien werden voor iedere groep een aantal "strategische aanwijzingen" afgedrukt, dat wil zeggen adviezen over benaderingen die zeker, waarschijnlijk of misschien succes konden hebben.

Maar het zat weer tegen. Van een aantal van de door Evert uitgezochte groepen waren de gegevens verre van compleet. Evert liet de computer een verbinding tot stand komen met een onderzoeksbureau.
"Publi-onderzoek - Het onderzoeksbureau voor overheidsinstanties". De achtergrond liet een gestileerde leeuw zien die een eveneens gestileerde spade in zijn voorpoot hield. "Bekijk onze referenties op nr 510 - Lijst van nieuwe publicaties op 100"
"Aanvraag doelgroeponderzoek doelgroepen E56, E318, E512," typte Evert. Hij hoefde zich niet voor te stellen, want de computer had zijn gegevens al doorgeseind, samen met een ongetwijfeld originele groet. Evert ging verder: "Doel energiebesparing in huishouden. Aspecten: informatieve behoefte, opvattingen, informatiekanalen. Voor E318 extra: eerdere campagnes." Na korte tijd kwam het antwoord: "Onderzoek is mogelijk. Noodzakelijk om gegevens op te vragen bij andere databanken en deze te verwerken. Levertijd: 3 uur. Kosten: Ä 20000,-"
Evert seinde naar het onderzoeksbureau "akkoord" en daarmee was dat geregeld. Dan had hij nu tijd om de Persoonlijke Terminal Benadering klaar te maken.

De Persoonlijke Terminal Benadering was een hoeksteen van iedere voorlichtingscampagne. Wat was immers effectiever dan iedere ge•nteresseerde thuis een bericht te sturen op zijn eigen computer? Iedereen kon, wanneer hij of zij dat wilde, de berichten opvragen en ze lezen op het beeldscherm of laten afdrukken op het huisdrukkertje.
Natuurlijk kreeg niet iedereen een bericht. Dan zou het effect niet opwegen tegen de kosten. Nee, Evert stuurde alleen een bericht naar mensen die hadden opgegeven dat ze ge•nteresseerd waren in "energiebesparing" en "financi‘l voordeel". De catogerie "energieproblemen - algemeen" liet hij er maar uit, dat waren toch allemaal antikernenergie-lobbyisten.

Evert liet de gegevens van de uitgekozen catogeri‘n uitdraaien en combineerde deze met de gegevens van de uitverkoren doelgroepen. Daarna liet hij de computer voorbeelden uitdraaien van het taalgebruik van de groepen waar hij op mikte. Nu kwam er een stukje echt handwerk: het schrijven van de teksten. Dankzij alle gegevens die beschikbaar waren, was dit niet zo vreselijk moeilijk. Bovendien had Evert vaker met dit bijltje gehakt.
Toen de concepten klaar waren, werden automatisch enige leesbaarheidsformules afgedrukt en vergeleken met de gegevens van de doelgroepen. Met de uiktomsten kon Evert tevreden zijn, zodat hij de tekst liet doorsturen naar een steekproef uit zijn doelgroepen voor een pretest. Als het een beetje meezat kon hij nog deze week de resultaten terughebben en zou hij het bericht kunnen afmaken.

Het was inmiddels tijd voor een volgens Evert welverdiende lunch. Toen hij daarvan terugkeerde waren de resultaten van het onderzoeksbureau inmiddels gearriveerd en kon hij verder aan het werk. Gelukkig waren er geen complicaties, zodat hij alles vlot kon afwerken.

Eerst had hij contact met een produktiemaatschappij om een beeldplaat te laten maken waarin de noodzaak tot energiebesparing was verpakt in veel amusement. Het mooie was dat de mensen nog betaalden ook voor zo'n plaat.
Vervolgens legde Evert contact met een onderwijsbureau, dat tegen betaling educatieve producties maakte en tevens zorgde voor plaatsing bij de onderwijsinstellingen (omdat er zo was bezuinigd op het onderwijs, waren die wel geneigd om lesmateriaal te vertonen als ze daar geld voor kregen). Na korte tijd had Evert een contract afgesloten voorvervaardiging en plaatsing van een videoproduktie. Daarbij was het erg gemakkelijk dat hij via de computer visuele informatie kon uitwisselen.

Een andere afspraak maakte hij met een medewerker van zijn eigen afdeling voorlichting. Deze zou een zelfinstructief computerprogramma gaan maken, waarin mensen zelf de mogelijkheden van energiebesparing konden ontdekken. Een van de spillen van de campagne, in alle andere media werd ernaar verwezen.

Uiteraard gaf Evert ook opdracht voor het maken van een paar tv-spots, die hij, tegen betaling natuurlijk, liet plaatsen bij een aantal landelijke en lokale (kabel) TV-stations. Bovendien liet hij op een aantal plaatsen in het Viewdata-systeem een boodschap opnemen en vergat hij ook de krant niet. Die krant had natuurlijk niet meer dezelfde vorm als vroeger.
De lezer kon nu kiezen of hij de krant op zijn beeldscherm wilde lezen of laten afdrukken op zijn huisdrukkertje. De lezer kon ook alleen bepaalde artikelen laten afdrukken of de krant aflezen op trefwoorden. De advertenties kreeg je er altijd bijgeleverd.

Overzicht
. Het lukte Evert om het werk net voor vijven af te krijgen.
Nog even de gegevens van de campagne opslaan in de computer en dan kon hij naar huis. Al met al was Evert toch wel tevreden met zichzelf; hard gewerkt vandaag. En nu maar hopen dat hij morgen wel aan zijn onderzoekje toekwam....


Tekst: (c) Otto Cox 1981


Wilt u reageren? Uw reactie

privacy

Overzicht